Na een lang juridisch gevecht over het verplicht stellen van roetfilters voor dieselauto’s, lijkt het er op dat Nederland aan het langste eind gaat trekken. Dat adviseert advocaat-generaal Juliane Kokott aan het Europees Hof van Justitie in Luxemburg. Minister Cramer van Milieu kan hierdoor mogelijk toch eerder beginnen met het verplicht stellen van de roetfilters dan de andere Europese lidstaten. De Europese rechters doen pas eind dit jaar uitspraak, maar de adviezen van de advocaat-generaal worden in de regel gevolgd.
Al jarenlang wil Nederland voorop lopen als het de verplichting van roetfilters betreft. Deze door meerdere kabinetten zo gekoesterde wens strandde keer op keer. De oud-staatssecretaris Van Geel (Milieu) wilde de eis voor roetfilters al in 2007 instellen. De Europese Commissie was echter overeengekomen die verplichting eind 2008 te laten gelden.
Vanwege de Nederlandse milieuproblematiek (fijnstof) wilde Van Geel een uitzonderingspositie in Europa. Hij zat in zijn maag met nieuwbouwprojecten (leveren extra verkeerstromen op) die door rechters werden stilgelegd wegens overschrijdingen van de Europese milieunormen. Met zuinigere, en schonere auto’s, worden die normen wel gehaald.
Europa weigerde echter een uitzonderingspositie toe te staan uit vrees voor ‘een grote verstoring van de interne markt’. Nederland stapte naar het Europese Hof van Justitie. De rechter in Luxemburg stelde Den Haag vorig jaar niet in het gelijk. Minister Cramer ging tegen deze uitspraak in beroep.
En ze lijkt te winnen. Volgens de advocaat-generaal Kokott zijn er fouten gemaakt in de procedure. Zo heeft het hof geen rekening gehouden met regiospecifieke eisen als de Nederlandse bevolkingsdichtheid. Dit advies lijkt echter te laat. Het gebruik van roetfilters voor diesels wordt binnenkort in heel Europa verplicht gesteld.
Toch is het goed nieuws, volgens PvdA-Kamerlid Samsom. Want het feit dat in Nederland andere specifieke eisen gelden dan in andere landen, wordt nu door Europa erkend. ‘Wij hebben nou eenmaal de meeste auto’s, mensen, kippen en koeien per vierkante meter.’ Om toch aan de Europese normen te voldoen, moeten strengere eisen worden gesteld aan de auto.
Bovendien ziet hij heil in nog een andere uitspraak in een Duitse zaak van het Europese Hof, waarin wordt gesteld dat burgers in de Europese Unie overheden kunnen dwingen maatregelen te treffen tegen luchtvervuiling. ‘Landen als Duitsland gaan steeds meer inzien dat strenge normen op Europees niveau onvermijdelijk zijn.’